kutubhona

«كَانَتْ بَنُو إِسْرَائِيلَ تَسُوسُهُمُ الأَنْبِيَاءُ، كُلَّمَا هَلَكَ نَبِيٌّ خَلَفَهُ نَبِيٌّ، وَإِنَّهُ لاَ نَبِيَّ بَعْدِي، وَسَتَكُونُ خُلَفَاءُ فَتَكْثُرُ، قَالُوا: فَمَا تَأْمُرُنَا؟ قَالَ: فُوا بِبَيْعَةِ الأَوَّلِ فَالأَوَّلِ»

«Бани Исроилга пайғамбарлар сиёсат юргизарди. Қачон бир пайғамбар ҳалок бўлса, ортидан бошқа бир пайғамбар келарди. Мендан кейин эса пайғамбар йўқ. Халифалар бўлади ва улар кўпайиб кетади. Шунда: бизга нимани буюрасиз? – дейишган эди, айтдиларки: биринчисининг, фақатгина биринчисининг байъатига вафо қилинглар». Муслим саҳиҳида ривоят қилиб яна бундай деди: Менга Усмон ибн Абу Шайба бундай деди: Бизга Юнус ибн Абу Яъфур отасидан, у эса Арфажадан шундай деганини ривоят қилди: Мен Росулуллоҳ с.а.в.нинг шундай деганларини эшитдим:

«مَنْ أَتَاكُمْ وَأَمْرُكُمْ جَمِيعٌ عَلَى رَجُلٍ وَاحِدٍ يُرِيدُ أَنْ يَشُقَّ عَصَاكُمْ أَوْ يُفَرِّقَ جَمَاعَتَكُمْ فَاقْتُلُوهُ»

«Кимки ишингиз битта кишида жамланиб турган пайтда келиб бирлигингизни бузмоқчи ёки жамоатингизни бўлмоқчи бўлса уни ўлдиринглар». Бунинг маъноси шуки, халифалик ҳамма мусулмонларнинг ҳаққидир ва у учун ўзаро рақобатлашиш ҳар бир мусулмоннинг ҳуқуқидир. Бу эса Росулуллоҳ с.а.в. ўзидан кейин халифа бўладиган бир муайян шахсни тайин қилиб қўйганлар деган гапга зид келади.

Учинчидан: Халифа маъносидаги «имом» калимаси келган ҳадисларда бу калима накра 1 келган. Маърифа келган пайтда эса ё алиф-лом жинс билан маърифа бўлиб келган ёки жам (кўплик) лафзига изофа бўлиб маърифа бўлиб келган. Бу калима алиф-лом билан маърифа бўлиб келган ўринларда бу алиф-ломнинг жинс эканлигини жумла оқими кўрсатади. Масалан Росулуллоҳ с.а.в. шундай дедилар:

1 Накра – ноаниқ, масалан, уй, маърифа – аниқ, муайян, масалан, бозор ёнидаги уй, изофа - нарсани ёки шахсни бирор нарса ёки шахсга нисбат бериш, масалан, Зайднинг уйи ёки Зайднинг ўғли ёки уйнинг эшиги.